Kişisel verilerin kaydedilmesi Türk Ceza Kanunu uyarınca suç kapsamında incelenir. Kişisel verilerin kaydedilmesi TCK 9.bölümde ‘’Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar’’ kısmında 135.maddede 2 fıkra halinde hükme bağlanmıştır.
Kişisel verilerin kaydedilmesi yasalara aykırı olarak ve bireyin izni ya da rızası olmadan yapılmış ise, bu suçu işleyen kişiye hapis cezası verilebilir.
İçindekiler
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu Nedir?
- Kişisel Veri Yasal Olarak Nasıl Tanımlanır?
- Tüzel Kişilere Ait Verilerin Kaydedilmesi, Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçuna Dahil Olur Mu?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Maddi Unsurları Nedir?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Manevi Unsurları Nedir?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Sonucunda Uygulanan Cezai Yaptırım Nedir?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Nitelikli Halleri Nedir?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçuna Hangi Mahkeme Bakar?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi İçin Verilen Ceza Adli Para Cezasına Çevrilir Mi?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Ceza Ertelemesi Olabilir Mi?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Hükmün Açıklanması Geri Bırakılabilir Mi?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Şikayete Bağlı Suçlar Arasında Yer Alır Mı?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Uzlaşmaya Tabii Suçlar Arasında Yer Alır Mı?
- Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Zamanaşımına Tabii Sayılır Mı?
- Kişisel Verileri Kendi Rızası Dışında Kaydedilen Bireyler Ne Yapabilir?
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu Nedir?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu ile tanımlanan eylem, bir kimsenin bireysel verilerinin yasal olarak uygun olmayan biçimde kaydedilmesidir. Bu eylemin suç kabul edilmesi için kayda alınan kişisel verilerin sır niteliğinde olması gerekli değildir. Sadece kişiye özel olması ve kayıt altına alınmasının kişinin rızası dışında gerçekleşmiş olması durumu yeterlidir.
Daha kapsamlı belirtmek gerekirse bireyin yetkisi bulunmayan üçüncü kişilerle paylaşmadığı, bütün bireyler tarafından öğrenilmesi kolay olmayan, onun kim olduğunu bildiren ve/veya bilinmesini sağlayan bütün bilgilerin yasalara uygun olmayan biçimde kayıt altına alınması bu suç kapsamındadır.
Kişisel verilerin kaydedilmesi, hayatın özel alanına ait değerlerin korunmasına karşı bir harekettir.
Kişisel veri olarak kabul edilen başlıca bilgiler şunlardır:
Bireyin;
- TC kimlik numarası
- Nüfus kayıtlarında yer alan bilgileri
- Adli sicil bilgileri
- Eğitim bilgileri
- Banka hesap bilgileri
- Telefon numarası
- E-posta adres bilgisi
- Sağlık bilgileri/ kayıtları
- Medeni hali
- Siyasi felsefi ve/veya dini görüşü
- Sendika bağlantıları
- Parmak izi
- DNA, saç, tükürük, tırnak vb. biyolojik numuneleri
- Etnik kökeni
Herhangi bir verinin kişisel kabul edilmesi için, elde edilen verilerin söz konusu bireyi diğerlerinden ayıran ve onun özelliklerini meydana çıkarmaya müsait bilgiler olması gerekir. Herkes tarafından kolayca ulaşılabilen ve/veya birey tarafından ilan edilen bilgiler, hukuki olarak kişisel veri niteliği taşımaz.
Kişisel verilerin kaydedilmesinin suç olarak kabul edilmesinde göz önünde tutulan önemli bir kriter de bahse konu verilerin kime ait olduğunun biliniyor olmasıdır. Yani söz konusu veriler değerlendirildiğinde, kişinin kim olduğu aleni olarak ortaya çıkıyor ise, bu verilerin ilgili kişinin rızası dışında kaydedilmesi yasalara aykırıdır.
Birey hakkında yasal olarak elde edilen kişisel verilerin kanunda bildirilen zaman dilimi sona erdiğinde, ortadan kaldırılması zorunludur. Yasal olarak belirlenen sürenin bitiminde bireyin kişisel verilerinin ortadan kaldırılmaması ‘’kişisel verilerin yok edilmemesi’’ suçunun meydana gelmesine yol açar.
Kişisel Veri Yasal Olarak Nasıl Tanımlanır?
Kişisel veriler yasal olarak 5 ana başlık altında değerlendirilebilir. Yargısal bağlamda kişisel veri gruplandırması şöyledir:
- Bireyin Hayat Tarzı İle İlgili Kişisel Veriler
Bireylerin dini seçimleri, cinsel tercihleri, etnik yapısı, sabıka geçmişi, politik görüşleri ve kişisel faaliyetleri ile ilgili veriler onlara özeldir ve hayat tarzları ile ilgilidir. Bu bilgilerin yasal olmayan şekilde kullanılması, söz konusu bireyin ayrımcılığa uğramasına ya da haysiyetinin rencide olmasına yol açabilir.
- Bireyin Mali Bilgileri
Bireyin sahip olduğu mal, mülk bilgileri, hisse senetleri, adına kayıtlı banka hesapları, ödemekle yükümlü olduğu borçları, alışverişleri ya da kredi kartı bilgileri kişisel veriler kapsamındadır. Bu bilgilerin yasal olmayan şekilde kaydedilmesi neticesinde kişilerin mali güvenlikleri tehlikeye düşebilir ya da bireyler kimlik hırsızlığına maruz kalabilirler.
Söz konusu bilgiler sayesinde bireyin sağlık verilerine de erişilebileceğinden, bireyin finansal özelliklerinin yasal olmayan biçimde kayıt altına alınması oldukça önemli bir suçtur.
- Bilişim Mecrasında Kullanılan Kişisel Veriler
Bireylerin e-mail adres ve/veya şifreleri ya da internette kullandıkları kişisel verilerinin, korunması gereken bir mahremiyeti vardır. İnternet kullanan bireyler çeşitli özel verilerini sanal ortamda paylaştığında, bunların yasal olmayan biçimde kayıt altına alınması son derece tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
- Bireyin Sağlığı Hakkındaki Kişisel Verileri
Bireyin fiziksel, ruhsal ve mental sağlık bilgileri, paylaşılması yalnızca kendi rızasına bağlı olan son derece kişisel verilerdir. Söz konusu bilgilerin bireyin izni olmadan ve yasal olmayan biçimde kaydedilmesi halinde kişinin sosyal statüsünün ve/ veya cemiyet hayatının zarar görmesi imkan dahilindedir.
Bunların yanı sıra biyometrik veriler de kişisel veri kapsamında değerlendirilir. Biyometrik verilerin de yasal olmayan biçimde kayıt altına alınması suç teşkil etmektedir.
- Bireyin Politik Görüşleri İle İlgili Kişisel Veriler
Bireyin politik görüş ve/veya yatkınlıklarının yasal olmayan yolla kaydedilmesi, söz konusu kişinin toplumda ayrımcılığa uğramasına ve/ veya haksızlıklara maruz kalmasına sebep olabilir. Bu nedenle bireylerin siyasi hayatları ve görüşleri ile ilgili veriler yasalara uygun olmayan biçimde kayıt altına alınmamalıdır.
Tüzel Kişilere Ait Verilerin Kaydedilmesi Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçuna Dahil Olur Mu?
Tüzel kişilere ait verilerin kaydedilmesi gerek ulusal, gerekse uluslararası yasalar nezdinde suç kabul edilmemektedir. Bunun nedeni kişisel verilerin kaydedilmesi eyleminin suç kabul edilmesi ile gerçek kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin korunup ve zarar görmemesinin sağlanmaya çalışılmasıdır. Buna karşılık İsviçre vb. bazı ülkelerde tüzel kişiliklerin özel verilerinin de yasal olmayan biçimde kayıt altına alınması suç kabul edilmektedir.
Ülkemizde tüzel kişiliklerin verilerinin kaydedilmesi bu yasanın sınırları içinde yer almaz.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Maddi Unsurları Nedir?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun maddi unsurları iki ana başlıkta incelenebilir. Bu başlıklar şunlardır:
- Fail ve Mağdur
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun gerek faili, gerekse mağduru herkes olabilir. Suç hakkında yasal olarak bildirilen kurallara uymayan herkes bu suçun faili sayılır. Yine de bazı özel konumdaki kişilerin, kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu işlemesi halinde suçun nitelikli hali ortaya çıkar ve hükme bağlanan cezada artış olabilir. Bahse konu özel durumdaki kişiler denildiğinde, kamu görevlileri ya da belli meslek ve sanat sahibi kişilerin bu avantajları kullanarak suçu işlemesi hali kast edilir.
- Fiil ve Netice
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun işlenmiş kabul edilmesi için gerekli tek şart söz konusu davranışın kanunda belirtildiği şekilde yasalara uygun olmayan biçimde kaydedilmesidir.
Ayrıca kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, yasalar kapsamında yalnızca hareket suçu olarak tanımlanmıştır. Davranışın herhangi bir sonuca yol açması ya da açmaması, suçun değerlendirilmesi ve hükme bağlanmasında etkili değildir.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Manevi Unsurları Nedir?
Kişisel verilerin kaydedilmesinin kasıtlı olarak gerçekleştirilmesi halinde, failin suç işlediğine karar verilir. Yani failin söz konusu eylemi olabilecek olumsuz sonuçları öngörerek ve kabul ederek gerçekleştirmiş olduğu kabul edilir. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun manevi unsurları 2 ana başlık altında incelenir. Bu başlıklar şunlardır:
- Öngörülebilirlik / Öngörme
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu gerçekleştiren failin, bu verilerin kullanımının söz konusu kişinin temel hak ve özgürlüklerini tehlikeye sokabileceğini öngörmüş olduğu kabul edilir. Bu tip durumlarda suçun manevi unsurlarından bir tanesi gerçekleşmiş sayılır. - Neticeyi İsteme
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu işleyen failin ortaya çıkan olumsuz neticeyi isteyerek eylemi gerçekleştirmesi ya da en azından olabilecek sonuçları kabul etmesi halinde suçun manevi unsurlarından ikincisi de gerçekleşmiş sayılır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Sonucunda Uygulanan Cezai Yaptırım Nedir?
Kişisel verilerin kaydedilmesi Türk Ceza Kanununa göre suç olduğu için cezai yaptırımı vardır. Suçun işlenme şekline göre yasal olarak uygun görülen cezalandırma şekilleri şunlardır:
- Bireylerin kişisel verilerini yasalara uygun olmayan biçimde kayıt altına alan kişiye 1 yıl ila 3 yıl arasında hapis cezası verilebilir.
- Bazı özel durumlarda yukarıda sözü geçen ve hükme bağlanan temel ceza ½ oranında arttırılır. Cezada artırma yoluna gidilmesi için söz konusu kişisel verilerin taşıması gerekli özellikler şunlardır:
- Verilerin bireyin siyasi, felsefi, dini görüşlerine ait olması
- Verilerin bireyin etnik yapısı ile ilgili olması
- Verilerin bireyin ahlaki yönelimleri, cinsel hayatı, sağlık bilgileri ile ilgili olması
- Kayda alınan verilerin bireyin sendikal bağlantıları ile ilgili olması
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunun Nitelikli Halleri Nedir?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun temel hali, bireylere ait kişisel verilerin yasal olmayan biçimde kayıt altına alınmasıdır. Söz konusu eylem ile kayıt altına alınan bilgilerin taşıdığı özellikler, suçun nitelikli halinin ortaya çıkmasını sağlar. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun nitelikli kabul edilmesi için gerekli şartlar şunlardır:
- Verilerin bireyin siyasi, felsefi, dini görüşlerine ait olması
- Verilerin bireyin etnik yapısı ile ilgili olması
- Verilerin bireyin ahlaki yönelimleri, cinsel hayatı, sağlık bilgileri ile ilgili olması
- Kayda alınan verilerin bireyin sendikal bağlantıları ile ilgili olması
- Kişisel bilgileri kayıt altına alan kişinin yani failin kamu görevlisi olması ve söz konusu suçu görevinin kendisine verdiği yetkiyi kötüye kullanarak işlemesi hali
- Kişisel bilgileri kayıt altına alan kişinin yani failin sahip olduğu sanat yeteneği ya da mesleki durumu sayesinde ilgili bireysel verilere kolaylıkla erişebilme özelliğini kötüye kullanması hali
Suçun nitelikli halinin işlenmesi durumunda mahkemece hükme bağlanan temel ceza, yarısı oranında arttırılır.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçuna Hangi Mahkeme Bakar?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu için takdir edilen cezanın 10 yıldan daha az olması nedeniyle konuya bakmakla resmi olarak yetkili mahkemeler, asliye ceza mahkemeleridir. Kişisel verilerin kaydedildiği yerde görev yapan asliye ceza mahkemesi söz konusu davaya bakmakla yükümlüdür.
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu birden fazla kez, değişik yerlerde işlenmiş ise zincirleme suç meydana gelir ve suçun en son işlendiği yerde görev yapan asliye ceza mahkemesinin davaya bakması gerekir.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi İçin Verilen Ceza Adli Para Cezasına Çevrilir Mi?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu için mahkeme tarafından hükme bağlanan hapis cezası belli şartlara bağlı olarak adli para cezasına çevrilebilir. Failin söz konusu para cezasını ödememesi durumunda, verilen ceza tekrar hapis cezasına çevrilir. İkinci kez hapis cezasına çevrilen karar, tekrar adli para cezasına çevrilemez.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Ceza Ertelemesi Olabilir Mi?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun işlenmesi sonucu, mahkemenin verdiği ceza hükmünde belirtilen hapis cezası, belli koşullar altında cezaevinde fiilen yatılmadan da ödenebilir. Bu durumda failin mahkeme tarafından verilen denetim süresi içinde iyi halli davranması şart koşulmaktadır. Kişisel verilerin kaydedilmesi suçunda ceza ertelemesi hakimin takdir yetkisine bağlı olarak uygulanabilir. Yani hakim ceza ertelemesi yapmak zorunda değildir. Ancak uygun görmesi halinde bu hakkın kullanılmasına izin verebilir.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçunda Hükmün Açıklanması Geri Bırakılabilir Mi?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu işlendiğinde hakimin takdir yetkisine bağlı olarak, belli şartların sağlanması halinde verilen hükmün açıklanması geri bırakılabilir.
Hükmün geri bırakılabilmesi için failin daha önceki hayatında sabıkası olmamalı ve mahkeme sırasında hakim tarafından bir daha böyle bir suç işlemeyeceğine ilişkin bir kanaat oluşmalıdır.
Hükmün geri bırakılması halinde, faile 5 yıl oyunca denetimi serbestlik tanınır. Bu süre içinde failin herhangi bir suça karışmaması istenir.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Şikayete Bağlı Suçlar Arasında Yer Alır Mı?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu her ne kadar kişisel suçlar arasında yer alsa da, soruşturma ve kovuşturma açılması için mağdurun şikayetçi olması şartı aranmaz. Böyle bir suç işlendiği bilgisini alan savcılık makamı resen dava açabilir. Bu durumda mağdurun şikayetinden vazgeçmesi davanın gidişatı üzerinde etkili olmaz.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Uzlaşmaya Tabii Suçlar Arasında Yer Alır Mı?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu şikayete bağlı suçlar arasında yer almadığı gibi uzlaşmaya bağlı suçlar arasında da yer almaz. Üçüncü bir kişinin araya girerek mağdur ile failin anlaşmasını sağlaması ve davanın düşürülmesi söz konusu suç için geçerli değildir.
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Zamanaşımına Tabii Sayılır Mı?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu zamanaşımına tabii suçlar arasındadır. Böyle bir suçun işlenmesini takip eden 8 yıl içinde konu ile ilgili dava açılmamış ya da açılan dava karara bağlanmamış ise, herhangi bir şikayet olsa bile soruşturma yapılamaz.
Kişisel Verileri Kaydedilen Bireyler Ne Yapabilir?
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçuna maruz kalan bireyler bu durumu şikayet etme hakkına sahiptir. Böyle hallerde bireyin Cumhuriyet savcılığına ya da kolluk kuvvetlerine başvuruda bulunması yasal hakkıdır. Kişisel verileri kaydedilen bireyler şikayette bulunurken, kendi tercihlerine bağlı olarak yazılı müracaatta bulunabilecekleri gibi sözlü olarak durumlarını anlatıp, kayıt altına alınmasını da sağlayabilirler.
Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu şikayete bağlı suçlar kapsamında olmayıp, savcılık makamı tarafından resen de araştırılabilir.
- BU MAKALENİN TÜM TELİF HAKLARI AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN’A AİTTİR. İZİN ALINMADAN MAKALELERİMİZİN PAYLAŞILMASI DURUMUNDA YASAL SÜREÇ BAŞLATILACAKTIR.
- MAKALE SİTEMİZDE MAKALERELERİNİN PAYLAŞILMASINI İSTEYEN HUKUKÇU,HUKUK ÖĞRENCİSİ,AVUKAT VE DİĞER BRANŞLARDAN OLAN SİZ DEĞERLİ ARKADAŞLARIMIZ AD -SOYAD VE MAKALELERİNİ av.ibrahimhalilaydin@gmail.com ADRESİNE GÖNDEREBİLİRLER. MAKALELERDE KONU SINIRLAMASI YOKTUR. ANCAK YAZIM KURALLARINA DİKKAT EDİLMESİ RİCA OLUNUR.
- MAKALE İÇERİKLERİ AVUKAT İBRAHİM HALİL AYDIN TARAFINDAN ÜRETİLMEKTE OLUP HERHANGİ BİR HUKUKİ TAVSİYE İÇERMEMEKTEDİR. OKUDUĞUNUZ BU MAKALELERE DAYANILARAK YAPTIĞINIZ HUKUKİ İŞLEMLERDE SORUMLULUK KABUL ETMİYORUZ. TAVSİYEMİZ HUKUKİ DESTEK İÇİN BİR AVUKATLA İLETİŞİME GEÇMENİZDİR.
Etiketler
#ailehukuku #cezahukuku #cezakanunu #TürkCezaKanunu #türkiye avukat bitcoin Boşanma Davası boşanma kararı emeklilik FETÖ FETÖ ÜYELİK hukuk devleti ilkesi hukuki danışmanlık Kasten öldürme kripto para kripto para kullanımı kripto para yasal mı KÖTÜ MUAMELE kıdem tazminatı mahkeme malulen emeklilik masumluk karinesi miras hakkı miras hukuku reddi miras SINIRDIŞI EDİLME sorgu SORGUDA AMAÇ SORGULAMA SORUŞTURMA tanıma ve tenfiz turk hukuku turk hukukunda bitcoin türk hukuku URFA AVUKAT vasiyetname Vasiyetnamede saklı payların ihlal edilmesi vasiyetname iptali vekalet vekaletverme yabancı mahkemeler YASAK SORGU İFADE ALMA İŞKENCE