Tenkis davası kanun koyucu olarak yer alan miras paylaşımı noktasında ölen kişinin özgür iradesi ile terekeye konu olan mallar üzerinde tasarruf etmesi, bunların belirli bir sınırları aşmaması dahilinde izin verilen bir durumdur. Belirlenen sınırlar içerisinde ölen kişinin yani miras bırakan kişinin terekeye konu edilen mallar üzerinde tasarruf etme yetkisi yer almaktadır. Bunun ışığında miras bırakan kişinin vasiyeti içerisinde yer alan ve miras sözleşmesi gibi durumlar ölüme bağlı yer alan bir tasarruf yapmak sureti ile ölümün ardından terekenin paylaşımları noktasında belirli hususları belirlemesi söz konusudur. Miras bırakan kişinin bırakmış olduğu malları üzerinde belirli bir tasarruf hakkı esasen mirasçıların lehine olarak ve mirasçıların da geride kalan haklarını korumak sureti ile, mirası bırakan kişinin ölümünün gerçekleşmesinin ardından yapmış olduğu bir tasarruf nedeni ile yoksulluk durumlarına düşmemesi nedeni ile saklı pay oranları ve bu malların mirasçıları belirlenmesidir. Bu noktada kural olarak miras bırakan kişinin yasal olarak yer alan mirasçılarına ait saklı paylarını aşmayan ve bu duruma arşı her türlü tasarrufta bulunulması özgürlüğü yer alır. İşte bu noktada mirasını geride bırakan kişinin, vasiyetnamesinde yer alan saklı ve yasal mirasçılarının saklı pay oranlarının ihlal edilmesi durumunu bozmak ve iptal etmek için açılan davaya verilen isim tenkis davası olmaktadır.
Saklı Pay Nedir Ve Mirasçıları Kimdir?
Saklı pay kanun içerisinde yer alan yasal olarak belirlenen kişilerin, yine kanun içerisinde bir ha olarak halükarda olan mirastan almaları gereken paya denir. Yani miras bırakan kişinin üzerinde tasarruf etme hakkına sahip olmadığı ve mirasçının haklarının korunduğu paya denilen isimdir. Bu mirasçılar;
- Altsoyu olarak yer alan çocukları, torunları…
- Üst soyu olarak yer alan anne ve babası
- Eşi bu noktada saklı pay mirasçısı olarak yer alır.
Saklı payların ölen kişinin ardından ölüme bağlı bir tasarruf ile kuralların ihlal edilmesi durumunda istedikleri an süreci geçmeden tenkis davası açma hakkı sahibi olan kişilerdir.
Mirasçıların Saklı Pay Oranları
Yasal olarak yer alan mirasçılara verilen pay oranları belirlidir. Alt soy için ayrılan kısım mirasın yarısı olmaktadır. Üst soy kısmı içerisinde yer alan anne ve baba için mirasın dörtte birlik kısmı yer alır. Eşin hayatına devam etmesi ya da olması durumunda saklı pay oranı eşin kimler ile birlikte mirasçı olmasına uygun olarak bir oran değişikliği gözlenmektedir. Buna paralel olarak sap kalan eş miras bırakanın çocukları, anne ve babası ile birlikte olarak mirasçı olursa tamamına sahip olacaktır. Farklı bir ihtimal olarak da sağ kalan eş tek başına ya da başkaları ile ortak olacaksa da dörtte üçüne sahip olmaktadır.
Tenkis Davasını Kimler Açabilir Ve Kimler Açamaz?
Bu noktada merak edilen sorulardan bir tanesi de tenkis davasını kimler açabilir olmaktadır. Miras bırakan kişini alt soyları, üst soyları ve eşi bu davayı açma hakkına sahip olmaktadır. Tenkis davaları kanun içerisinde yer alan kurallar eşiğinde dava açma ehli olarak belirtilmeyen kişiler tarafından açılması söz konusu olmayacaktır. Vasiyetname yolu ile ya da anlaşmalı olarak yer alan bir mirasçının dava açma hakkı yer almamaktadır.
Tenkis Davası Kime Karşı Açılır?
Kanunlarda belirlenen kurallara göre tenkis davası pay sahibi olarak yer alan mirasçılar tarafından yani miras bırakan kişinin eşi, anne babası, çocukları ya da torunları dışında kimsenin açma hakkı yoktur. Bu kişiler de miras bırakan kişinin lehine olarak ölüme bağlı bir tasarruf ile yaptığı kişi, kişiler ya da kurumlara ya da bunların ölmesi halinde yasal mirasçısı olarak yer alan kişilere karşı açılması gerekir.
Tenkis Davası Ne Kadar Süre İçerisinde Açılmalıdır?
Dava açma hakkına sahip olan kişiler yani saklı pay mirasçısı olarak yer alan kişilerin esasen saklı paylarının ihlal edildiklerini öğrendikleri andan itibaren ortalama olarak 1 sene içerisinde bu davayı açmaları gerekir. Fakat vasiyetname açılmasından yani miras işlemlerinin taksim edilmesinin üzerinden on yıl geçmekte olduğu durumlarda saklı pay sahibi mirasçıların tenkis davası açma hakkı süreleri dolacaktır. Zaman aşımına uğrama durumları karşısında kişiler süreler dolduğu için dava açamazlar. Bunun için süreçlere dikkat edilerek gerekli işlemlerin yapılması gerekecektir.
Tenkis Davası İçin Görevli Ve Yetkili Olan Mahkeme
Tenkis davası ile ilgili işlemlerin yürütüldüğü yer Asliye Hukuk Mahkemeleri olmaktadır. Yetkili mahkeme içerisinde yer alan durum ise miras bırakan yani ölen kişinin son yerleşim yeri nerede ise orada işlemlerin yapılması şartını ön görür. Son yaşam yeri hariç farklı bir yerde bu işlemlerin yapılmasına olanak yoktur. Miras hukuku ışığında doğan ve meydana gelen bu uyuşmazlıkların çözümü sırasında destek olabilmek adına yasa haklarınız hakkında tam detay bilgiler ile hareket etmeniz gerekir. Bilgilerin sağlam olması işlemlerin daha rahat ilerlemesine yardımcı olacaktır.