Boşanma Davası Nasıl Açılır? sorusuna 2 temel noktadan cevap verilebilir. bu süreç uzlaşma yoluyla ya da çekişmeli olarak ilerler ve dava açma süreci buna seçime göre netleşir. Boşanma davasında taraflar, boşanma sonrasındaki mal paylaşımı gibi uzlaşı gereken konuya göre, 2 türlü dava açabilirler, bunlar:
- Anlaşmalı boşanma davası
- Çekişmeli boşanma davasıdır.
Anlaşmalı boşanma davasında, Türk Medeni Kanununun 166. maddesinin 3. Fıkrasına göre hareket edilir. Kanunda belirtilen maddeye göre anlaşmalı boşanma talep etmek için belirlenen en önemli unsur şiddetli geçimsizlik durumudur. Evlilik birliğinin temelden sarsılması nedeniyle açılan boşanma davası olarak da adlandırılan anlaşmalı boşanma davası, tarafların boşanma konusunda anlaştıklarının mahkeme heyetine ibraz edilmesidir. Bunun yanı sıra çekişmeli boşanma davası olarak açılmış davalar da eğer boşanma protokolü sonradan dosyaya eklenirse anlaşmalı boşanma davasına dönüşebilir.
Çekişmeli boşanma davası ise, tarafların boşanma sonrası taleplerde anlaşamadıkları zaman açılan davadır. Anlaşmalı boşanma davasında tarafların boşanma istekleri ile ilgili herhangi bir gerekçe sunmaları gerekli değildir. Çekişmeli boşanma davasında ise bunun tam tersi geçerlidir. Taraflar, boşanma sebeplerini mutlaka mahkemeye sunmak zorundadır. Boşanmaya neden olan eylem ve sebepler gösterilmeli ve boşanmada kusurlu olduğu iddia edilen tarafın bu durumu mahkemeye ispat edilmelidir.
Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Anlaşmalı boşanma davaları, tarafların, ıslak imzalı tutanakla kayıt altına alınan boşanma protokolünü imzalaması ile açılmaktadır. Bunun yanında başvuru için protokole ek olarak taraflar boşanma davası dilekçesini de ilgili başvurunun ekinde mahkemeye sunar. Süreç, dava dosyası için gerekli harçların yatırılmasının ardından tamamlanır ve dava açılır. Çekişmeli olarak başlayan boşanma davalarında, dava devam ederken tarafların anlaşmaya vararak dava dosyasına anlaşmalı boşanma protokolünü sundukları da bilinmektedir. Bu durumda çekişmeli olarak başlayan boşanma davası, anlaşmalı boşanma davasına dönüşür ve anlaşmalı boşanma davası olarak da tamamlanır. Çekişmeli boşanma davasının her aşamasında taraflar anlaşmalı boşanmaya karar verebilirler. Anlaşmalı boşanma davası için gerekli olan koşullar, şöyle sıralanabilir:
- Taraflar arasındaki evlilik birliğinin asgari olarak bir yıl sürmüş olması,
- Boşanma davasına eşler birlikte başvuru yapmalı
- Şayet davayı tek taraf açtı ise, bir eşin açtığı davayı diğer eş kabul etmeli,
- Hakim, tarafları dinledikten sonra, eşlerin anlaşmalı boşanma konusunda hür irade ile başvurduklarına kanaat getirmeli.
- Hakim, boşanmanın mali sonuçlarını ve çiftin varsa çocuklarının durumunu, anlaşmalı boşanma protokolündeki hususlara uygun bulmalı,
- Tarafların kendileri ve çocukları için menfaat gözetilerek anlaşma maddelerine Hakim tarafından eklenen hükümler, taraflarca kabul edilmiş olmalı.
Anlaşmalı boşanma protokolüne taraflar oldukça dikkat etmelidir. Protokolün hatalı ya da eksik hazırlanması demek, telafisi mümkün olmayan hak kayıplarına neden olabilir. Bu nedenle anlaşmalı boşanma dava dosyasını alanında uzman bir boşanma avukatının hazırlaması çok daha doğru olacaktır. Protokol hazırlanırken en sık yapılan hata, tarafların, boşanmadan doğan haklarını ve alacaklarını detaylı olarak incelemeden anlaşmalı boşanma protokolünü imzalamalarıdır. Başvuru belgesinin hazırlık sürecini önemsemeyen taraflar protokollerini arzuhalcilere hazırlatılarak, yaşanacak ciddi olumsuz sonuçlara davetiye çıkarabiliyor. Özetle boşanma akdi için çok fazla detay ve madde söz konusudur ve taraflar zarara uğramamak için mutlaka uzman görüşüne başvurmalıdır.
Dava sürecinde hakimin tarafları dinledikten sonra iradelerinde hiçbir baskı olmadığını görmesi, bir diğer önemli husustur. Anlaşmalı boşanma davasının mahkeme tarafından kabul görmesi için tarafların duruşmaya katılarak boşanma şartlarını onayladıklarını beyan etmesi gerekir. Tarafların mutlaka sözlü olarak beyan vermeleri gerektiğinden, vekaletname ile yetkilendirilmiş olan taraf vekillerinin beyanı geçersizdir, tarafların davaya bizzat katılım sağlamaları şarttır.
Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Çekişmeli boşanma davası, taraflardan birinin hazırladığı boşanma dava dilekçesini yetkili mahkemeye sunmasıyla başlar ve gerekli harçlar ile masrafların yatırıp tevzi alması ile tamamlanır. Çekişmeli boşanma davasının kanunda yer alan boşanma sebeplerinden birine dayanması zorunludur. Evlilik birliğinin son bulmasında hangi taraf kusurlu ise bunu hukuka uygun delillerle ispat etmek, davanın sonuca ulaşması için mecburidir. Boşanma davasının kabul edilmesi için şu şartlardan en az biri gerekir:
- Evlilik süresi içinde taraflardan birinin Zina (aldatma)suçunu işlemiş olması
- Hayata kast etmek, onur kırıcı davranışta bulunma
- Eşlerden birisinin suç işlemesi veya haysiyetsiz hayat sürmesi
- Terk edilmek
- Akıl hastalığı nedeniyle evlilik birliğinin bozulması
- Şiddetli geçimsizlik sebebiyle evlilik birliğinin temelden sarsılmış olması.
Bu sebeplerden şiddetli geçimsizlik durumu genel boşanma sebebidir. Eşlerden birinin kusurlu davranışlarda bulunduğu için evliliğin artık sürdürülemeyecek hale geldiği sonucu hakim tarafından tespit edilirse, mahkeme boşanmaya karar verecektir. Söz konusu kusurlu davranış, kanun nezdinde belirlenmiş kabahatlerden herhangi biri olabilir. Yargıtay’ın, geceleri altına işeyen ve eşinin ısrarına rağmen tedavi olmayı kabul etmeyen kişi ile eşinin dedikodusunu yapan ve eşine “şişko” diyen kişiyi kusurlu görmesi, konuya verilecek örneklerdir.
Çekişmeli boşanma içinde gösterilebilecek bazı özel boşanma gerekçelerinin de yine mahkemeye ispat edilmesi gerekir. Örnek olarak boşanma gerekçelerinden biri aldatma ise, bunun belgelenerek ispat edilmesi şarttır. Boşanma davasını kazanmak için fiziksel şiddeti ve aldatma fiilini deliller eşliğinde mahkemeye sunmak, şarttır.
Çekişmeli boşanma davaları Türk Medeni Kanununun ilgili hükümlerine bağlı olarak açılmalıdır. Çekişmeli boşanma davaları her zaman anlaşmalı boşanma davalarından daha zor ve güç sonuçlanır. Taraflar dilekçelerini hazırlarken yapılacak herhangi maddi bir hata ya da delil dilekçesinin süresinde sunulmaması, davanın açılamamasını sağlar. Yine mahkeme başladığı andan itibaren duruşmalarda tanık beyanları alınırken, konuyu aydınlatacak soruların sorulmaması, davanın sonuçlanmasını geciktirecek bir diğer önemli faktördür. Hüküm verildikten sonra istinaf dilekçesinin resmi süre zarfında sunulmaması ve bunun yanında da gerekli harçların yatırılmaması gibi aksaklıklar, davanın taraflarını büyük hak kayıplarına uğratabilir. Boşanma davası sonuçlandıktan sonra, mal paylaşımı, nafaka, tazminat ve evliliğe ait malların paylaşımı gibi konuların müracaatları da tarafların avukatları tarafından verilen süre içerisinde başlatılmalıdır. Çekişmeli boşanma davasında tarafların resmi yükümlülüklerini yerine getirmesi, doğacak büyük maddi kayıpların önüne geçecektir.